De lichaamstaal van je hond (Test je kennis!)

Waar de ene hond wat onzeker is en liever afstand houdt, stapt de ander juist vol zelfvertrouwen op je af. Sommige honden raken snel overprikkeld, terwijl andere juist behoefte hebben aan extra uitdaging. Daarom is het zo belangrijk dat je als baasje goed leert kijken én voelen: hoe gaat het eigenlijk met míjn hond?

Wat veel mensen vergeten: verdiep je in het ras (of de rasinvloeden) van je hond. Wat is de oorsprong, het oorspronkelijke werk en het karakter van dat ras? Dat zegt namelijk veel over wat jouw hond nodig heeft én hoe hij zich kan gedragen.

Door je te verdiepen in het karakter van je hond en de achtergrond van zijn ras (of rassen), wordt het veel makkelijker om zijn lichaamstaal te begrijpen. Je herkent sneller waar bepaald gedrag vandaan komt: is het instinct, verveling, onzekerheid of juist overprikkeling?

Vraag jezelf regelmatig af:

• Is mijn hond ontspannen of overprikkeld?
• Is dit leuk voor hem, of spannend?
• Begrijpt hij wat ik van hem vraag?

De lichaamstaal van je hond begrijpen
Tijdens het trainen, wandelen en samenleven met je hond is het essentieel om stress en overprikkeling te voorkomen. Tegelijkertijd is het juist ook heel waardevol om elkaar beter te leren begrijpen. Hoe beter jij de signalen van je hond leert lezen, hoe beter je kunt inspelen op wat hij nodig heeft — én wat hij leuk vindt. Lichaamstaal is daarbij je belangrijkste kompas. Honden communiceren namelijk voortdurend, en dat doen ze zonder woorden. Door die subtiele signalen te leren herkennen, krijg je meer inzicht in hoe je hond zich voelt en kun je op tijd reageren om zijn welzijn en plezier te vergroten.

Bovenstaande illustraties komen uit de PDF 'Socialiseren kun je leren' met ook een hoofdstuk 'Herkennen van signalen van honden'.

Hier een paar signalen om op te letten:

🟢 Ontspannen
Zachte blik (geen oogwit zichtbaar), los lichaam, kwispelen vanuit het hele lichaam (vaak met schuddende kont), rustig snuffelen of kijken.

🟡 Onzeker of ongemak
Stijve houding, bevriezen, wegkijken, weg leunen (gewicht verplaatsen), tongelen of lip likken (onderkant tong is zichtbaar), gapen, traag bewegen, gespannen staart die vaak naar beneden wijst, staart tussen de benen, lijf schudden.

🔴 Waarschuwing of stress
Grommen, blaffen, lage staart of juist recht omhoog, veel spanning in het lijf, staart niet meer bewegen, lip optrekken, nekhaar overeind, tanden bloot, oogwit zichtbaar.

Test je kennis: wat zie jij op deze foto’s?
Wat denk jij te zien op de volgende foto’s? Zijn deze honden ontspannen, angstig of kan de situatie elk moment omslaan? Welke emotie hebben de honden? De juiste antwoorden staan onderaan deze blog.

Waar moet je op letten?

Lichaamstaal gaat verder dan alleen een kwispelende staart of een blaf. Let vooral op het totaalplaatje: de stand van de oren, de spanning in het lijf, de beweging van de staart, de mimiek van het gezicht en zelfs de manier van lopen of stil staan. Een hond die strak naar iets staart, stokstijf blijft staan of juist opeens heel traag beweegt, probeert je iets te vertellen. Hoe beter jij leert kijken, hoe beter je kunt inschatten wat hij nodig heeft — rust, ruimte, afleiding of juist contact.

Let ook op veranderingen in gedrag. Is je hond normaal enthousiast, maar nu teruggetrokken? Of ineens drukker dan normaal? Ook dat zijn signalen. Probeer niet alleen te reageren op het ‘grote gedrag’ (zoals grommen of trekken), maar juist op de kleine signalen die daaraan voorafgaan.

Honden zijn geen dominante dieren

Er wordt nog vaak gedacht dat honden van nature dominant zijn en ‘de baas willen spelen’, maar dat is een hardnekkige misvatting. In werkelijkheid zijn honden juist van nature conflictvermijdend. Ze communiceren subtiel, geven signalen af en zoeken harmonie in hun omgeving en roedel — en jij als baasje hoort daar natuurlijk bij.

Wanneer een hond gromt, blaft of ander opvallend gedrag laat zien, is dat vaak geen teken van dominantie, maar van onbegrip, angst, frustratie of pijn. Deze signalen zijn vaak het topje van de ijsberg. Veel eerder al heeft je hond kleine signalen gegeven: wegkijken, bevriezen, tongelen of zich juist terugtrekken. Het is aan ons als mensen om die signalen serieus te nemen en op tijd in te grijpen.

Heb je het gevoel dat je hond gedrag laat zien dat je niet goed begrijpt, of twijfel je over wat je moet doen? Schakel dan altijd de hulp in van een deskundige, zoals een gedragstherapeut of dierenarts. Wachten of negeren kan het probleem verergeren — en dat verdient geen enkele hond.

Door je hond serieus te nemen en echt te willen begrijpen, leg je de basis voor een sterke band, wederzijds vertrouwen en een ontspannen, veilig leven samen.

----------------------------------------------------------------------------

Antwoorden 'Test je kennis'

Foto 1: Deze honden zijn aan het ‘lip likken’, ook wel tongelen genoemd. Dit is vaak een signaal van ongemak of stress, bijvoorbeeld omdat de hond iets niet begrijpt of zich onveilig voelt. Soms zie je dit gedrag ook bij ontspanning, wat verwarrend kan zijn.

Een gestreste tongel herken je meestal aan een kort geopende bek waarbij de tong zichtbaar langs de zijkant van de neus of wang glijdt. Bij ontspanning komt de tong juist kort uit de bek en raakt alleen de bovenlip, zonder dat je de onderkant ziet.

Af en toe tongelen is op zichzelf niet alarmerend, maar in combinatie met andere stresssignalen — zoals een stijve houding, naar achteren gerichte oren of zichtbaar oogwit — kan het wijzen op serieuze spanning.

Foto 2: Een bolle of kromme rug is vaak een teken van angst, onzekerheid of ongemak.
De hond maakt zich klein, met een lage of tussen de poten geklemde staart, gespannen spieren en een voorzichtige houding. Dit is vaak een conflictvermijdend signaal: je hond voelt zich niet op z’n gemak en wil afstand.

Let goed op wanneer je dit gedrag ziet — bijvoorbeeld bij onbekende mensen, drukte of andere honden. Ondersteun je hond door hem ruimte te geven en de situatie rustiger op te bouwen. Bij twijfel: vraag advies aan een expert.

Foto 3: Een open bek met zichtbare tanden is een duidelijk waarschuwingssignaal.
Dit gedrag kan wijzen op stress, onzekerheid, angst of agressie. De hond probeert zo afstand te creëren en wil met rust gelaten worden. Dit is geen ‘dominantie’, maar een teken dat de hond zich bedreigd voelt.

Negeer dit signaal niet — geef ruimte, blijf zelf rustig en voorkom escalatie. Twijfel je over het gedrag? Schakel een gedragsexpert in.

Foto 4: Deze honden zijn ontspannen en op hun gemak. Je ziet geknepen oogjes, een zachte blik en een losse, rustige houding. Dit zijn duidelijke signalen van comfort en vertrouwen. Vaak zie je dit gedrag bij honden die zich veilig voelen in hun omgeving.

Foto 5: Hier zie je de 'Whale Eye'. Dit is wanneer een hond het witte deel van zijn ogen laat zien – wat wijst op angst, stress of bezorgdheid. Dit gebeurt wanneer een hond zijn kop wegdraait maar wel naar een object, dier of persoon blijft kijken – waardoor het wit van zijn ogen zichtbaar wordt.

Nog meer lezen en leren over de lichaamstaal van je hond? Bekijk ook dit artikel op hondenbescherming.nl